Leestijd: 4 minuten

Angst, wat moet je er mee?

Wie is er nooit eens bang? Iedereen kent angstgevoelens.

Bang om alleen te zijn, bang om ziek te worden, bang voor rampspoed, bang om bedrogen te worden, bang voor mensen die sterker zijn dan jij, bang voor monsters onder het bed, bang voor spoken.

Angsten die heel reëel kunnen zijn, maar ook angsten die onnodig zijn, of overdreven.

Reële angst

 

Angst kan heel reëel zijn. Als je bijvoorbeeld dicht bij een bijenkorf staat, en je slaat wild in het rond, dan is de kans groot dat je gestoken wordt. Daar kun je dan, heel reëel, bang voor zijn.  Of als iemand zonder uit te kijken een drukke weg over wil steken kun je bang zijn dat hij aangereden wordt. Een hele reële angst.

Irreële angst

Wat bedoel ik met irreële angst? Dat is angst die ongegrond is.
Als je op een terras zit, en er zit een bij op de bloemen naast het terras, dan is het irreëel om bang te zijn. Die bij zit daar gewoon op een bloem, en is niet geïnteresseerd in jou, dus waarom zou je bang zijn?
En een monster onder je bed bijvoorbeeld, ook dat is niet reëel. Er zijn geen monsters, en zeker niet onder je bed. Als volwassene ben je daar heel nuchter over, en weet je, dat het onzin is. Wat echter geen onzin is, is de angst die een kind ervaart als hij bang is voor monsters onder zijn bed. Een kind is reëel bang.

Overdreven angst

Ik noem angst overdreven als je er in principe wel bang voor kunt zijn – het kan realiteit worden – maar de kans is zó klein, of het is zó onlogisch, dat het niet nodig is om er bang voor te zijn.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan hypochondrie. Je bent dan extreem bang om ziek te worden. Bij elk pijntje denk je direct aan het ergste. Natuurlijk kan iedereen ziek worden, maar het heeft geen zin om bij elk pijntje te denken dat het waarschijnlijk ernstig zal zijn. Meestal is het namelijk niets bijzonders, de kans dat je werkelijk iets ernstigs hebt is vele malen kleiner dan de kans dat het iets anders/iets onbelangrijks is.

Wanneer heeft angst dan zin?

Het is nuttig om bang te zijn als er reëel gevaar dreigt. Als je dus bijvoorbeeld onbeschermd bij een bijenkorf staat en de bijen lastig valt.  Dan is het verstandig daarop voorbereid te zijn en bescherming aan te doen.
Of als iemand zonder uit te kijken een drukke weg wil oversteken, dan is het nuttig om, omdat je bang bent dat hem iets overkomt,  die persoon te waarschuwen of bij de hand te nemen.
En als iemand dreigend met een mes op je afkomt zul je niet net doen of er niets aan de hand is. Je zult zeer waarschijnlijk angst ervaren en het op een lopen zetten.
Angst laat je in deze situaties dus op gepaste wijze reageren, zodat je een verstandige beslissing kunt nemen om het gevaar af te wenden.

Belastende angst

Maar wat, als de angst overdreven is of niet reëel? Daar heb je dus niets aan. Je gaat misschien reageren op iets wat helemaal niet nodig is. Je krijgt een vecht- of vluchtreactie, terwijl er geen reëel gevaar is. Of het gevaar is niet in verhouding tot je reactie. (Het zou een beetje gek zijn als je in een imkerpak op het terras gaat zitten omdat er bijen op de bloemen zitten 😉 ) Of je kunt helemaal niets met je angst, en je laat je beheersen door angstgevoelens. Daar heb je dus alleen maar last van.
Bij hypochondrie bijvoorbeeld: je gaat telkens naar de dokter om j e er van te overtuigen dat je niets ernstigs mankeert. Dat helpt misschien even, maar even later is de angst er weer.

Wat kan helpen?

• Nuchter nadenken/alles in perspectief brengen/relativeren. Bij hypochondrie: Je lichaam is een ingewikkeld organisme. Er kunnen allerlei (kleine) oorzaken zijn voor ‘disfunctioneren’. De kans dat het iets ernstigs is, is veel kleiner dan de kans dat het iets onbelangrijks is. (Je kunt meer lezen over specifiek hypochondrie op deze site.)
• Onderzoek de ‘oorzaak’ van de angst, en wuif het niet weg. Denkt je kind dat er een monster onder het bed zit? Neem je kind allereerst serieus (net zoals je trouwens jezelf en volwassenen serieus moet nemen.) Wuif de angst niet weg, maar zeg, dat het vervelend is dat je kind zo bang is. Ga samen kijken of er inderdaad een monster onder het bed zit. Praat erover. Geef het kind eventueel een zaklantaarn, zodat het later nog eens kan checken of er echt geen monster onder het bed ligt, of laat een klein lampje aan. (Lees er meer en uitgebreider over op deze site.)
• Accepteer dat er inderdaad dingen gebeuren in het leven die niet leuk zijn. Mensen worden ziek, ongelukken gebeuren. Dat is het leven. Daar zul je mee moeten leren omgaan. Het hoort bij het leven. Als je dat kunt leren, is er al een heel groot deel van je angst opgelost.
• En…. ook angst hoort bij het leven. Accepteer dat je af en toe bang bent. Ook dat hoort erbij. Maar blijf er niet in steken, en laat het niet de overhand krijgen. Want angst is een hele slecht raadgever.

Heb jij nog vaak dingen waar je bang voor bent? Heb je (al) geleerd om er mee om te gaan? Kun je het ook accepteren dat je soms bang bent? Je mag het hieronder laten weten als je wilt 😉